Inclusieve energietransitie: eerst de basis, dan het bouwen

Een lagere energierekening, een goed geïsoleerde woning, samen duurzame energie opwekken. Dat zou voor iedereen bereikbaar moeten zijn, dus ook voor mensen met een migratieachtergrond, zegt Carla Delgado-Swiatkowksi. Namens LSA ondersteunt zij bewonersinitiatieven die zich namens deze groepen hiermee bezig houden. Wat is er volgens haar nodig voor een energietransitie waaraan ook echt iedereen kan meedoen?

De belangrijkste constatering dan maar als eerste, omdat niet elke professional zich dat realiseert, meent Delgado-Swiatkowski: “Bewoners met een migratieachtergrond zijn vaak helemaal niet zo bezig met energietransitie, ook al zou dit wel in hun belang zijn. Bijvoorbeeld omdat ze op die manier de energierekening kunnen verlagen. Of omdat ze zo in warmere, gezondere woningen kunnen wonen.

Het thema energie wordt vaak pas urgent, als de rekeningen niet betaald worden en de stroom afgesloten dreigt te worden. En wanneer iemand stress heeft over zijn bestaanszekerheid, is het moeilijk een gesprek te voeren over verduurzaming van woningen en isolatie.”

Geen onwil

Dat energietransitie ook bij migrantenorganisaties in het land niet altijd hoog op de agenda staat komt niet voort uit onwil, zegt ze: “Bestuurders en vrijwilligers bij die organisaties hebben op dit moment hun handen vol met oplossen van praktische en financiële vragen van mensen die zich dagelijks bij hen melden. Omdat veel loketten bij gemeentes en andere instanties zijn gesloten, vinden mensen namelijk minder snel de weg naar passende ondersteuning en regelingen.

Migrantenorganisaties blussen daarom nu de brandjes die zijn ontstaan bij hun achterban. Bijvoorbeeld wanneer er iemand geen pensioen heeft opgebouwd en de huur niet kan betalen. Veel migrantenouderen die hier kwamen werken, komen nu in de knel, omdat voor hen AOW en pensioen niet vanzelfsprekend geregeld zijn. Ze weten vaak niet waar ze aanspraak op kunnen maken.”

Opbouwfase

De onrust over de bestaanszekerheid geldt in mindere mate ook voor migrantenorganisaties zelf. Ze hebben doorgaans geen sterke financiële positie en zitten in de opbouwfase: “Als LSA kunnen wij zo’n organisatie helpen steviger te worden, door mee te denken over de rechtsvormen, financiering en de organisatie van vrijwilligers. Vaak weten deze organisaties niet dat ze recht hebben op bepaalde regelingen, dat er subsidies zijn waar zij aanspraak op kunnen maken.”

Eigen tempo

De basis voor zulke ondersteuning is vertrouwen. En dat is onder migrantengroepen vaak aangetast, constateert Delgado-Swiatkowski: “De overheid en instanties worden niet meer makkelijk vertrouwd. Voordat je daarom ook maar iets kunt vertellen over de mogelijkheden en regelingen rond energietransitie, is het daarom belangrijk om eerst te luisteren. En dan nog wat langer te luisteren. Je kunt niet binnen wandelen met een transitieprogramma onder je arm.

Dat bouwen aan vertrouwen en goed persoonlijk contact kost tijd. Je moet accepteren dat jij als professional niet degene bent die het tempo bepaalt van de veranderingen. Bij de groepen waar ik mee werk ligt het tempo gewoon lager. Dat hoort erbij, wat mij betreft. Als dat vertrouwen er eenmaal is, kun je ook aankloppen om ongevraagd advies te geven. Bijvoorbeeld in een buurt waar meerdere bewoners last hebben beschimmelde huizen, maar zich nog niet organiseren.”

Alliantie Inclusieve Energie

Om de energietransitie voor migrantengroepen te versnellen werkt LSA samen met de Alliantie Inclusieve Energietransitie, een samenwerkingsverband van migranten- en vluchtelingenorganisaties: “Als LSA willen we zo veel mogelijk initiatieven bereiken én in hun kracht zetten. Wij vinden het daarom heel belangrijk om met de Alliantie samen te werken. Zij hebben een grote achterban die wij willen bereiken. Ik geloof dat wij elkaar enorm kunnen versterken op het gebied van kennis en ervaring. Met elkaar bereiken we nog meer initiatieven.“