Investeren in de sociale basis – en de rol van bewonersinitiatieven daarin

Beleidsmakers en denkers hebben het tegenwoordig vaak over ‘de sociale basis’, dat -soms ongrijpbare- maatschappelijke weefsel dat een samenleving bij elkaar houdt. De plekken waar mensen zich thuis voelen en elkaar ontmoeten. Maar ook de anderen aan wie ze zich verbinden en voor wie ze zorgen, de activiteiten die ze plezier geven. Deze sociale basis is de fundering onder ons leven en ontstaat van onderop, op onstuurbare manieren.

Je voelt al aan dat bewonersinitiatieven daar een belangrijke rol in spelen. Zij werken al jaren van onderop aan die sociale basis. Daarom is LSA ook zo blij met het onlangs verschenen rapport ‘De sociale basis, investeren in de toekomst’, van Verwey-Jonker Instituut en Movisie, met medewerking van LSA bewoners. Investeren in dit weefsel blijft de komende jaren hard nodig.

Want dat iets van onderop ontstaat betekent niet dat je als overheid je handen er vanaf kunt trekken; de sociale basis vraagt juist om passende duwtjes in de rug. Zo versterk je de enorme maatschappelijke waarde van al die bestaande gemeenschappen en geef je ze ruimte om te groeien. Daarnaast: een zwakke sociale basis leidt op de lange duur tot enorme kosten maatschappelijk kosten. Maar hoe investeer je in zoiets?

Eigen plekken, voorspelbare financiering

Het rapport beschrijft allereerst een vijftal ambities van het begrip sociale basis, zoals ‘ontmoeting en erbij horen’, maar ook ‘eigenaarschap, zeggenschap en eigen regie’. Vervolgens laat het zien welke instrumenten beleidsmakers en beslissers kunnen inzetten om die doelen te bereiken, de zogenaamde bouwstenen.

Ook veel van die bouwstenen sluiten al nauw aan bij de werkwijze van bewonersinitiatieven: ‘eigen ruimtes en plekken’, bijvoorbeeld en ‘samenwerken vanuit gelijkwaardigheid’ en ‘aandacht voor voorspelbare financiering’. De onderzoekers constateren dat je het best al die instrumenten tegelijk en in samenhang moet inzetten. Want een samenleving is nou eenmaal geen automaat waar je een euro ingooit en dat er dan steeds hetzelfde uitrolt. Wie weet hoe bewoners zich organiseren en dat van het een altijd het ander komt, kan het daar alleen maar mee eens zijn.

Meer lezen? Download hier het rapport als PDF.