De Kracht van Zuilen over het krachtenspel tussen gemeente en markt

Het LSA interviewt actieve bewoners over hun visie op de wijkaanpak in hun omgeving. We spreken Ady Hoitink en Esther Kersten van Kracht van Zuilen in Utrecht. Zij zien dat gemeente Utrecht heel graag meer ruimte aan burgers en sociaal ondernemers wil geven, maar worstelt met de vormen waarin het kan en de bijpassende normen. We ontmoeten Ady en Esther bij het Hof van Cartesius. Op deze verrassende plek, waar duurzaamheid en creativiteit van af spatten, spreken we over de Kracht van Zuilen, speelruimte, vertrouwen, maar ook over de dreigende tweedeling in de stad.

Renoveren van verpauperende schoolgebouwen

De Stichting Kracht van Zuilen ontstond in het Vorstelijk Complex. Een paar verpauperende schoolgebouwen in de Utrechtse wijk Zuilen werden prachtig gerenoveerd tot sociaal-cultureel centrum en restaurant. Een ambitieuze samenwerking tussen horeca, welzijn en cultuur moest een boost geven aan het sociale leven in de wijk. Tegelijkertijd moest de boel wel exploitabel blijven. Helaas nam de vertrouwde bewonersondersteuning juist af, doordat er werd bezuinigd op het welzijn in Zuilen. De benodigde verbinding tussen betrokken partners verliep daardoor stroef.

Welzijnsorganisatie reikt helpende hand

Omwonenden zoals Ady en Esther zagen hoe de sociale impuls, die het leven van hun kwetsbare buurtgenoten zou krijgen, uit bleef. Zij hadden wel ideeën over hoe dit anders kon. Ze werden actief in het pand. De betrokken welzijnsorganisatie Me’kaar nodigde hen uit om hun plannen te realiseren door tijdelijk een deel van hun eigen budget voor deze opdracht aan de bewoners over te dragen. Een vooruitstrevende investering, waarmee de Kracht van Zuilen aan de slag kon met bijdragen aan een inclusieve wijk.

Desondanks een weerbarstige samenwerking

In de praktijk was de samenwerking weerbarstiger. Sommige welzijnswerkers vonden de mondige bewoners maar lastig. Welzijnsbestuurders zagen – mede door politieke keuzes in Utrecht – de bewonersinitiatieven als de Kracht van Zuilen steeds vaker als concurrenten. Zeker omdat de regels en de schaalgrootte van het welzijnswerk in Utrecht elke vijf jaar op de schop gaan met een ongewisse toekomst tot gevolg. Geen prettige situatie voor de professionals in de wijk. Esther: “Ze moeten integraal werken en breder kijken dan alleen hun opdracht, maar worden juist steeds verder ingekaderd in wat ze mogen doen. Hun bewegingsruimte wordt smaller terwijl ze een steeds breder effect moeten oogsten.”

Bewonersbod nog niet overtuigend

Wie Utrecht zegt en een beetje thuis is in de wereld van bewonersinitiatieven, denkt meteen aan het Bewonersbod: een lokale regeling die bewonersinitiatieven de kans biedt maatschappelijke taken over te nemen. Ady: “Eigenlijk is het Bewonersbod heel smal in Utrecht. Het berust nog op een viertal pilots. Het is een verslapte vorm van het recht om uit te dagen, waarbij bewoners diensten van de gemeente kunnen overnemen.” Via een andere weg proberen bewonersinitiatieven er wel tussen te komen. Op welzijnsgebied is recent Samen030 ontstaan. Vier bewonersinitiatieven willen samen met Zorgbelang, een gevestigde zorgorganisatie, een bod doen op het sociaal makelaarschap. Maar in de kern is dat gewoon een aanbesteding, waarbij het natuurlijk wel bijzonder is dat bewonersinitiatieven de ‘welzijnsmarkt’ op stappen.

Aansturen op een stadsakkoord

Bij de bewonersinitiatieven in de ruimtelijke sfeer is een manifest geschreven dat door meer dan honderd organisaties is ondertekend. Daar sturen ze nu aan op een stadsakkoord met de gemeenteraad. Dat is een andere manier om de voet tussen de deur te krijgen in het krachtenspel tussen markt en gemeente. Ady: “Je ziet dat de gemeente Utrecht heel graag meer ruimte aan burgers en sociaal ondernemers wil geven, maar enorm worstelt met de vormen waarin het kan en de bijpassende normen. Daarin zit nog weinig speelruimte. Zodra je als bewonersinitiatief hogere ambities toont, moet je voldoen aan de regels van de markt.”

Gerelateerd