Initiatiefnemers Wijkpaleis leren van LSA leden bij aankoop vastgoed

Een pand in handen van de buurt is een grote wens van veel betrokken bewoners. Logisch, want een pand zorgt voor verdienmogelijkheden en is tegelijk een plek van ontmoeting. Ook de initiatiefnemers van het wijkpaleis wilden een eigen pand. Dat lukte, maar ging niet vanzelf. Floris en Marieke nemen je mee op een hobbelige rit waarbij ze veel leerden van andere LSA- leden.

Het Wijkpaleis

Als je bij het Wijkpaleis in de Rotterdamse wijk Middelland binnenstapt, voel je het meteen. Bedrijvigheid. In de Dorpszaal. schuiven bewoners aan om te eten en elkaar ontmoeten.
En ook samen leren en samen maken. Activiteiten organiseren ze in overleg en wil je er een ruimte huren? De bewoners bepalen samen of dat kan. Het Wijkpaleis is van de wijk!

Op de eerste verdieping wemelt het van de creatieve ondernemers, de zogenoemde makers. Je vindt er bijvoorbeeld film- en theatermakers, landschapsarchitecten en textielontwerpers. Zij huren een ruimte en betalen kostendekkende huur. De makers hebben een social return verplichting in het contract. Ze moeten bijdragen aan de fijne plek die het Wijkpaleis voor iedereen is. Zo organiseren de textielonderneemsters op zaterdagochtend een gratis textiel repair café voor mensen uit de buurt.

Een school uit de buurt kwam lokalen te kort en huurt nu ook ruimte bij het wijkpaleis.  Maar ze zijn niet zomaar een huurder, ook hier wordt verbinding gezocht. Zo leerden kinderen als onderdeel van het voedselproject op school roti maken van Fatma, de wijkkokkin die de keuken van het Wijkpaleis bestiert.

Bewoners zijn constante factor

Het Wijkpaleis huurt een voormalig schoolgebouw van ruim 2000m2 in de Rotterdamse wijk Middelland, een buurt waar niet altijd alles vanzelf gaat. In dit gebouw komt de missie van het Wijkpaleis volop tot uiting.  Het kostte een hoop bloed, zweet en tranen om het gebouw in handen te krijgen. Gemeente Rotterdam is eigenaar van het pand en de verschillende afdelingen wisten elkaar niet gemakkelijk te vinden. Ook de waardering van het pand had nogal wat voeten in de aarde: wat is bijvoorbeeld een reële huurprijs voor een maatschappelijk initiatief dat veel waarde oplevert voor de buurt?

“Dat ging niet zonder slag of stoot. Er is veel tijd gaan zitten in allerlei overleggen met gemeente, financiers en betrokken bewoners”, vertelt initiatiefnemer Floris van Gennep.

Van huren naar kopen

Nu het pand naar volle tevredenheid gebruikt wordt, wil het bestuur van Het  Wijkpaleis het gebouw graag kopen. Marieke Hillen, ook één van de initiatiefnemers, vertelt: “Wij willen dit gebouw behouden voor de wijk. Geen speelbal zijn van een verhuurder maar zelf bepalen wat er binnen gebeurt en hoe we het pand beheren en bijvoorbeeld verduurzamen. Werkplaatsen met makers, daar is nu behoefte aan. En dat combineren met een publieke plek voor de wijk. Maar misschien is er over 5 of 10 jaar iets anders nodig, dan wordt de invulling van het Wijkpaleis ook anders en staan er misschien andere buurtbewoners aan het roer. Bewoners zijn hier de constante factor en ons bestaansrecht wordt gevoed door de vraag die zij hebben.”

Leren van andere bewonersinitiatieven

Kopen die plek dus. En wel voor de indrukwekkende som geld van 1.3 miljoen
euro. Een bedrag van die omvang bij elkaar krijgen is een grote opgave. De Wijkpaleizers gingen daarom op pad om inspiratie op te doen. Zo spraken ze met Anita van BewonersBedrijf Midwest in Amsterdam. Midwest wilde een monumentaal schoolgebouw behouden voor de buurt. Ze trokken erin en werden al snel een levendige plek van ontmoeten, leren en ondernemen. Na lange en moeizame onderhandelingen met de gemeente kochten ze het pand uiteindelijk met behulp van investeerders. Het bedrag mét rente brengen op ze door de inkomsten uit verhuur en activiteiten. Ook gingen ze op bezoek bij het Amsterdamse Hotel Buiten. Dat was voorheen een onveilig en vergeten plekje aan de Sloterplas maar nu een levendige en groene ontmoetingsplek met een café-restaurant voor buurtbewoners dat goed loopt.

Geld uit de wijk

Veel bewonersbedrijven halen geld op in de wijk met crowdfunding. Door de uitgifte van aandelen aan mensen die het initiatief een warm hart toedragen, komt de benodigde financiering dan voor elkaar. Mensen die aandelen kopen zijn geen mede-eigenaar maar ontvangen wel rendement.
Marieke vervolgt: “Ik vond het heel waardevol om andere plekken te bezoeken en initiatiefnemers te spreken. Ik heb er veel van geleerd. We raken er door geïnspireerd en ontdekken zo voor onszelf wat bij ons past. Zo weten we nu dat we op zoek moeten naar financiers die onze waarden delen. Die niet gaan voor het hoogste financiële rendement maar onze maatschappelijke impact op waarde schatten. We realiseren ons ook dat buurtbewoners letterlijk eigenaar kunnen worden door crowdfunding of aandelen. Ook al kunnen veel bewoners van deze buurt misschien geen grote bedragen inleggen, elk tientje zorgt voor een stukje betrokkenheid. Tegelijkertijd realiseren we ons dat we de grote slagen moeten maken door een betrokken investeerder of financier te vinden.”

Een stevig verdienmodel

Een fysieke plek die zorgt dat je BewonersBedrijf een gezicht krijgt dat is de waarde van een eigen pand.  Maar, vergis je niet: een eigen plek brengt risico’s met zich mee en is een grote verantwoordelijkheid. Marieke: “Wij betalen jaarlijks aan kale huur alleen al 100.000 euro. Dat betekent dat we een stevig verdienmodel moeten hebben: de school op de bovenste verdieping betaalt huur die ook de sociale activiteiten beneden in de Dorpszaal dekt. En de makers op de tweede verdieping kunnen kostendekkende huur opbrengen én dragen bij aan onze maatschappelijke doelen.

Gerelateerd