Kun je een taak van de gemeente overnemen?

Uitdaagrecht (Right to Challenge)

Zou je als bewonerscollectief het groenbeheer willen doen of een eigen energieloket willen opzetten? Met het uitdaagrecht (of Right tot Challenge) krijg je de kans om dat waar te maken. Want met dit recht kun je een taak van jouw gemeente geheel of gedeeltelijk overnemen. Laat zien dat je het beter kunt dan de gemeente. Dat is de uitdaging!

Uitdaagrecht: wat is het?
Het uitdaagrecht geeft een georganiseerde groep bewoners het recht om hun gemeente, provincie of waterschap uit te dagen een bepaalde taak over te nemen. Dit doe je omdat je denkt dat je het slimmer, duurzamer, goedkoper of socialer kunt doen. Een voorwaarde is wel dat jouw collectief minstens zo effectief is als de gemeentelijke dienstverlening. De uitvoering mag ook niet meer kosten dan de huidige uitvoering. Laat verder zien dat jouw collectief meerwaarde heeft voor jouw buurt of wijk. Vergroot je bijvoorbeeld de leefbaarheid of de sociale cohesie? Het uitdaagrecht geldt alleen voor taken die de overheid nú uitvoert. Het gaat dus niet om taken die zijn wegbezuinigd of die de gemeente van plan is te gaan uitvoeren. Voor zulke taken kun je gebruikmaken van andere instrumenten om als bewoners iets in zelfbeheer te doen. Meer uitleg over het Uitdaagrecht.

Uitdaagrecht: hoe maak je er gebruik van?
De eerste stap is dat je je als bewoners hebt georganiseerd. Jullie moeten een rechtspositie hebben, zodat de overheid met jullie een overeenkomst kan aangaan. Schrijf vervolgens een plan die voldoende draagvlak heeft in jullie buurt. Daarin laten jullie zien hoe jullie de bestaande taak van de overheid willen gaan uitvoeren. Past het plan binnen de begroting van de overheid en is die overheid ervan overtuigd dat jullie het werk echt efficiënter en beter kunnen uitvoeren? Dan kunnen jullie die taak voortaan op jullie nemen. Ook een vorm van ‘coproductie’ is mogelijk.

Praktijkvoorbeeld: buurtvereniging daagt gemeente met succes uit
De buurt ’t Zand In ’s-Hertogenbosch gaat op de schop. Buurtvereniging Zandbewoners daagde de gemeente uit om de informatievoorziening rond de uitvoering van de verschillende projecten te verzorgen. “Wij weten immers zelf beter hoe we met de mensen in onze buurt moeten omgaan. Wat dat betreft zijn wij experts.” De buurtvereniging gaf aan ideeën te hebben hoe de communicatie beter kon en stak graag de handen uit de mouwen. De gemeente is geïnteresseerd. Voor de komende 2 jaar ontvangt de buurtvereniging € 120 duizend subsidie om hun plannen uit te voeren. Lees meer.

De reeks: Aanbestedingsregels, staatsteun, opdracht of subsidie?

In deze reeks lichten wij toe wat de mogelijkheden zijn als je als bewonerscollectief diensten uitvoert die nuttig zijn voor alle bewoners in je gemeente. Vaak gaat dit gepaard met het organiseren van financiële steun vanuit de overheid. Dit vergt wat uitzoekwerk. Maar er zijn genoeg mogelijkheden! In deze reeks laten zien wat er mogelijk is en waar je op moet letten.

– Kun je subsidies krijgen zonder dat dit verboden staatsteun is?
– Hoe werk je in opdracht van je gemeente volgens aanbestedingsregels?
– Kun je een taak van de gemeente overnemen?
– Hoe voer je als DAEB direct opdrachten van de gemeente uit?
– Hoe draagt opgroeirecht bij aan de professionalisering van een bewonerscollectief?

* We hebben ons best gedaan een overzicht te bieden. Doe ook altijd zelf onderzoek. Foutje gezien? We horen het graag.

Deze reeks komt vooruit uit de verkenning “Zelfbeheer in de warmtetransitie: acht beleidsinstrumenten” en bijeenkomsten die we van daaruit organiseerden samen met Energie Samen.