Buurtassistenten verbinders van de wijk

Buurtinitiatieven spelen een grote rol in het versterken van sociale netwerken en het verminderen van eenzaamheid. Zuid Doet Samen in Apeldoorn heeft een mooie aanpak ontwikkeld; ze zetten buurtassistenten in.

Omzien naar elkaar

Buurtcoöperatie Apeldoorn-Zuid, bekend als Zuid Doet Samen, is een burgerinitiatief met 750 leden van en voor inwoners van Apeldoorn-Zuid, een wijk met 30.000 inwoners. Sinds 2014 is het hun missie om het omzien naar elkaar op buurt- en straatniveau te bevorderen. Het initiatief heeft een ontmoetingsplek (het Honk), een academie waar inwoners kennis en vaardigheden opdoen en het is een leerbedrijf voor studenten van verschillende opleidingen. De spil van de organisatie zijn de buurtassistenten die huis aan huis gesprekken aanknopen met buurtgenoten. Zij vormen een belangrijke verbindende rol in de wijk.

10.000 keer aanbellen

Bij de start van Zuid Doet Samen benaderden de initiatiefnemers in overleg met de gemeente mensen uit de bijstand voor de functie van buurtassistent. Samen wilden ze iets betekenen voor de buurt. Dat was het idee. Inmiddels heeft elke buurt een vast team. Dit zijn betaalde krachten met een fulltime aanstelling. Elk van hen heeft een eigen buurt en is daar dagelijks op straat te vinden. De buurtassistent is het gezicht van deze buurt, staat in contact met de bewoners en weet daardoor wat er leeft in de buurt.  De afgelopen vijf jaar is er bij ruim 10.000 huizen aangebeld, zijn vele kopjes koffie gedronken en zijn er duizenden gesprekken gevoerd met bewoners.

Buurtassistent in opleiding

Nieuwe buurtassistenten krijgen een opleidingstraject voor ze op pad gaan. Ze volgen vakken als burgerschap, WMO, burgerkracht, buurtgericht werken en krijgen trainingen in de ABCD-aanpak. Ze leren goede gesprekken voeren, hoe je mensen helpt zelfstandig te zijn en hoe je mensen met elkaar in contact brengt. Buurtassistenten zijn vertrouwenspersonen en het kost tijd om een waardevol netwerk op te bouwen. Het is daarom belangrijk dat een buurtassistent zich voor langere tijd in dezelfde rol aan de organisatie verbindt.  Doordat de buurtassistent actief is in zijn eigen buurt is de betrokkenheid groot.

Zonder afspraak

Zodra de opleiding erop zit, kan de buurtassistent aan de slag. Hij gaat naar mensen toe en belt huis aan huis aan om met alle buurtbewoners in contact te komen. Dit gebeurt zonder afspraak en de gesprekken vinden plaats bij de mensen thuis in hun eigen vertrouwde omgeving. Om iedereen te bereiken gebeurt dit aanbellen op wisselende dagen en tijdstippen.

Verbonden buren

Wanneer de buurtassistent aanbelt heeft deze geen verborgen agenda. Hij of zij komt niets halen of brengen en is er niet om de organisatie te promoten. De bewoner staat dus helemaal centraal en het gesprek gaat over wat hem of haar bezighoudt. De buurtassistent oordeelt niet, maar luistert en is oprecht geïnteresseerd. Hij of zij komt langs om de bewoner te leren kennen. In het gesprek focust deze op de interesses, kwaliteiten en behoeften van bewoners. De nadruk ligt op wat ze zelf willen of kunnen doen.

Matches maken

Als uit het gesprek een bepaalde behoefte blijkt (bijvoorbeeld meer sociaal contact, hulp bij boodschappen of zin in een wandelclub), kan de buurtassistent contact leggen tussen bewoners. Bij het maken van matches streeft de buurtassistent ernaar  dat beide partijen iets hebben aan het contact,  Hij of zij verwijst pas door naar instanties indien de situatie gevaarlijk is of wanneer er geen andere mogelijkheid is.

Overbodig maken

De buurtassistent streeft ernaar zichzelf overbodig te maken. Hij of zij helpt de bewoners op weg, maar daarna moeten zij zelf het contact vormgeven. Wanneer de buurtassistent een match maakt is deze vaak wel aanwezig bij het eerste contactmoment om, mocht het nodig zijn, te helpen met het opgang brengen van het contact.

Buurtassistenten in blauwe jassen

Inmiddels herkennen de bewoners de buurtassistenten en daardoor gaan de gesprekken gemakkelijker. Het is belangrijk om zichtbaar te zijn. Niet alleen op straat waar de buurtassistenten herkenbaar zijn aan hun blauwe jassen met logo, maar ook op social media, de radio en in de Wijkkrant. Buurtassistenten hebben daarnaast een telefoonnummer en mailadres waarop bewoners hen kunnen bereiken.

Meer weten?

• In Engeland wordt ook al lang gewerkt met buurtassistenten. Op deze website lees je hoe ze het daar aanpakken.

Gerelateerd