Gemeenschappen en buurtmakers

2001 – Een nieuwe strategie voor aandachtswijken

Het is 2001. We zijn in Chicago en John McKnight spreekt op een internationale conferentie over ABCD: Asset Based Community Development. De zaal zit vol professionals op het gebied van wijkontwikkeling. Ze horen de grondlegger van de ABCD vertellen dat zijn methodiek helemaal niet zo ingewikkeld is. Door bewoners en niet beleidsmakers en ambtenaren leidend te laten zijn bij wijkontwikkeling maak je wijken aantoonbaar sterker. Tussen een publiek vol beroepskrachten zitten ook leden en medewerkers van LSA. Zoals het een club betaamt die gelooft in de kracht van bewoners kwamen wij niet alleen met beroepskrachten, maar vooral met naar binnen gesmokkelde actieve bewoners. Waar we dus geen entreegeld voor hadden betaald. John McKnight kon het achteraf erg waarderen.

2003 – 2005 Pilots en een handboek

Het ABCD-verhaal sloeg aan. Onder regie van LSA werd de eerste ABCD-aanpak in Nederland geïntroduceerd in Woensel West en Lijmbeek in Eindhoven en de Leonardusbuurt in Helmond. Later kwamen daar nog 2 pilotprojecten bij. Ook vertaalde we de methodiek naar de Nederlandse situatie en brachten het boek ‘ABCD Wijkontwikkeling op eigen kracht’ uit.

2005 – Breed Initiatief Maatschappelijke Binding

In 2005 is het land in schok na twee politieke moorden en een verharde samenleving. Het kabinet Balkenende wil daarom de maatschappelijke binding versterken om zo de verwijdering die is ontstaan tussen verschillende bevolkingsgroepen in de Nederlandse samenleving te verminderen. LSA heeft een pilot in de achterzak: een project om op basis van de ABCD-principes community building naar kwetsbare wijken te brengen. Aedes, de belangenbehartiger van woningcorporaties, en de Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting happen toe. Kan wél is geboren.

2006 – 2014 Het kan wél!

8 jaar draaide LSA het project ‘Kan wél!’. Het project daagt bewoners uit om hun ideeën, plannen en dromen voor de wijk waar te maken. Kan wél! richtte zich op alle bewoners in de wijk die ideeën hebben voor nieuwe initiatieven in de buurt. Van Heerlen tot Zaandam, van Bergen op Zoom tot Hengelo. Tientallen steden organiseerden in totaal meer dan 1000 projecten waarvan bewoners van begin tot eind initiatiefnemer en eigenaar van hun eigen project zijn.

2015 – 2020 – Het vuurtje levend houden

Magere jaren breken aan. Woningcorporaties mogen hun leefbaarheidstaken niet meer uitvoeren door nieuwe wetgeving. Gemeenten moeten bezuinigen op het sociaal domein. ABCD wordt vooral een aanpak die af en toe opleeft bij professionele organisaties, maar structureel aandacht voor community building ontbreekt. Er ontstaat een beweging van buurtmakers die ABCD levend houden en ieder jaar een grote samenkomst organiseren: de popeldagen. Al snel wordt de jaarlijkse bijeenkomst van en voor ABCD-buurtmakers een begrip en later haakt ook LSA aan.

2020 – Nieuwe aandacht en een nieuw boek

Er komt steeds meer vraag naar ABCD. De methode wordt opgenomen in de databank effectieve sociale interventies, gemeenten en professionele organisaties, maar ook steeds meer bewonersgroepen vragen naar de werkwijze. Het handboek uit 2003 is alleen hopeloos verouderd. Met inspanningen van velen komt er een nieuw standaardwerk: het boek ‘Altijd Nieuw Gedoe’.

2021 – Een belangrijke strategie voor een nieuwe wijkaanpak

Na een periode waarin er vanuit de rijksoverheid weinig aandacht is geweest voor wijken en de gemeenschap staan de buurt en de wijk ook daar weer op de agenda. Niet in de laatste plaats omdat er op verschillende plekken aan de bel getrokken wordt over het feit dat het in een aantal wijken echt niet goed gaat. Maar ook omdat het besef groeit dat er grote opgaven zijn – zoals in de zorg of de energietransitie – die alleen op het niveau van de wijk succesvol aangepakt kunnen worden. Uiteraard met een grote rol voor bewoners.

In aanloop naar het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid werken we aan de herintroductie van ABCD. We verzamelen trainers en deskundigen in een ABCD-academie om trainingen te ontwikkelen en geven. Daarnaast werken we aan nieuwe bewijslast voor gemeenten. We schrijven een verkenning naar wat er bekend is over de opbrengsten van investeren in gemeenschappen, maar ook wat het betekent voor het werk van gemeenten.