icoon-telefoon-grijs 030 231 7511
Menu
  • Standpunt

De agenda van de wijk is leidend

LSA staat voor een wijkaanpak ván en mét de wijk. We zijn ervan overtuigd dat iedere bewoner zo hun eigen perspectief kan verbeteren. Want een goede wijkaanpak maakt de kring van betrokken bewoners steeds groter. En dat leidt tot duurzame resultaten. Natuurlijk hebben we professionals en goed beleid nodig, maar wat ons betreft is de inzet van beroepskrachten vooral ondersteunend en beleid dienend. Daarnaast zijn experimenteerruimte en een lerende aanpak cruciaal voor een succesvolle wijkaanpak.

Wat is een wijkaanpak?

Een wijkaanpak is een samenhangende aanpak gericht op het verbeteren van de leefsituatie van bewoners in een gebied – meestal een buurt of wijk – waar sprake is van een optelling van sociale en/of fysieke problemen.

Lees de uitleg over de wijkaanpak >

Wat willen we bereiken

We zien drie grote opgaven die samenkomen in wijken en stevige impact hebben op de leefomgeving en het samenleven van bewoners: de sociale agenda, de fysieke agenda, de energietransitie. Om deze succesvol aan te pakken zijn een aantal zaken nodig:

Beleid voor de lange termijn

We hebben beleid nodig voor de lange termijn. En daarmee bedoelen we voor minstens 10 jaar, maar liever 20 jaar of meer. Want het verbeteren van perspectief vergt een generatie. En niet de 4 jaar van een regeerperiode. De continuïteit zit bij de bewoners. Zij vormen de lange adem. Organiseer daarom ook betrouwbaarheid en consistentie. Voorkom dat een succesvolle aanpak puur en alleen door politieke en bestuurlijke wisselingen verandert. Om een wijkaanpak flexibel en wendbaar te houden, moeten (deel)projecten en interventies tussentijds kunnen starten, stoppen of worden bijgesteld.

Vertrek vanuit gelijkwaardigheid

Gemeenten, woningcorporaties en andere partijen moeten zich goed informeren over wat er in een wijk leeft en uitgaan van gelijkwaardigheid. Dat vraagt dat meer tijd en energie, maar die win je ruimschoots terug. Door op gelijkwaardige wijze met elkaar op te trekken creeer je meer draagvlak en neem je verzet weg. Bovendien hoeft het wiel niet steeds opnieuw uitgevonden te worden als je gebruikmaakt van bestaande kennis, inzichten en ervaringen.

Wat deden we tot nu toe

LSA maakt zich al sinds de oprichting in 1986 hart voor de wijkaanpak. Het vormt de kern van een groot deel van onze activiteiten.

  • 1986 – Oprichting van LSA

    Het LSA werd halverwege de jaren 80 opgericht als reactie op de rijksoverheid die voor het eerst in de geschiedenis wijkenbeleid ontwikkelde gericht op verbetering van wijken en vooral de situatie van bewoners in deze wijken.

  • 2005 – Zelfstandig bewonersplatform

    In 2005 verandert het wat tendentieuze Achterstandsgebieden in de naam van het LSA in het positiever klinkende Aandachtswijken. Uit vrijwel iedere aandachtswijk is een bewonersorganisatie aangesloten en actief betrokken bij het LSA.

  • 2007 – Vogelaarwijken met positie voor bewoners

    Het LSA slaagt er steeds nadrukkelijker om de positie van bewoners op het netvlies van Haagse plannenmakers te krijgen. Mede als gevolg van de uitstekende contacten met kamerleden. Maar ook door de producten die we ontwikkelen. Zo maakten we een kwaliteitskaart bewonersparticipatie die zichtbaar maakt in hoeverre bewonersparticipatie is opgenomen in plannen. Gemeenten die slecht scoren volgens de kwaliteitskaart voelen zich aangemoedigd om een stap extra te zetten.

  • 2008 – Positie door eigen budget

    LSA introduceert het vouchersysteem om de 20 miljoen die beschikbaar wordt gesteld voor het verbeteren van de leefbaarheid en de sociale cohesie van wijken op een effectieve manier te besteden. Voor de introductie van dit systeem hanteerde elke gemeente een eigen werkwijze bij het verdelen van het budget. Met het vouchersysteem kunnen burgers waardebonnen bij de gemeente aanvragen en vervolgens wordt de verdeling van het geld over de initiatieven uitgevoerd door een regiegroep van wijkbewoners.

  • 2012 – Een tijd van verschraling

    Vanwege de economische crisis en een veranderend politiek landschap stopt de wijkaanpak 4 jaar eerder dan gepland. LSA verzet zich hevig, maar er wordt jarenlang niet geïnvesteerd. Verschillende gemeenten zetten zo goed als ze kunnen het beleid door met de schaarse middelen die er zijn. Mede door gebrek aan politieke aandacht, beleid en geld houden bewoners met hun eigen initiatieven de hoognodige activiteiten en voorzieningen in stand.

  • 2017 – Alarmerende berichten en actie

    Met het wegvallen van de wijkaanpak gaat de leefbaarheid van in het merendeel van de 130 kwetsbare wijken achteruit. Het was voor LSA aanleiding om de stand van zaken op te maken en in gesprek te gaan met vele bewoners, ambtenaren en professionals in deze wijken. LSA gebruikt het essay ‘Tussen territoriumdrift en burgerkracht. Actiepunten voor een weerbare wijkaanpak’ van onafhankelijk onderzoeker Vasco Lub als opmaat voor een herwaardering en herformulering van succesvol wijkenbeleid. Tijdens het landelijk congres ‘Vooruit met de wijk’ zetten we samen met G40, Platform31 en het ministerie van Binnenlandse zaken om de wijkaanpak weer op de agenda te zetten. In de jaren erna verzamelen we kennis, halen de contacten met bewoners in aandachtswijken en experts weer aan en spreken we veel met politiek over de noodzaak van een landelijk programma.

  • 2021 – warmlopen voor een nieuwe wijkaanpak

    Bij de Tweede Kamer verkiezingen maken we van wijkaanpak een belangrijk onderwerp van gesprek. Ook gemeenten roeren zich en pleiten voor aandacht en middelen. Na een lange kabinetsformatie komt wijkaanpak terug in het regeerakkoord: een meerjarig programma leefbaarheid en veiligheid.

  • 2022 – Hoe maak je de wijkaanpak succesvol?

    LSA staat samen met andere kennisinstituten aan de basis van het oprichten van WijkWijzer. WijkWijzer heeft als doel om kennisuitwisseling tussen beleidsmakers, wijkprofessionals en actieve bewoners te stimuleren en draagt bij aan de beweging waarin betrokken personen en organisaties samenwerken aan stedelijke vernieuwing en versterking van de wijk- en buurtaanpak. We schrijven daarnaast een manifest voor een succesvolle wijkaanpak. Toch wordt de rol van bewoners in de plannen voor een nieuwe wijkaanpak minder nadrukkelijk benoemd dan bepleit en gehoopt.

Wat gaan we nog doen

Het Nationale Programma Leefbaarheid en Veiligheid is gericht op het samen met gemeenten en lokale partijen verbeteren van de leefbaarheid en veiligheid in 20 focusgebieden in 19 steden. Wij zien hier een kans om de rol van bewoners bij de lokale invulling van de plannen die voortkomen uit het programma te verstevigen. We bouwen daarom aan een netwerk van bewonersgroepen die meedoen aan het Nationale Programma Leefbaarheid en Veiligheid. Met hen werken we aan vormen van bewonersorganisatie en zeggenschap, community building en wisselen we kennis en ervaring uit.

Meer weten?

Gerelateerd

Onderwerpen

Meer weten?

Heb je vragen of wil je zelf aan de slag en heb je hulp nodig? Neem dan contact met ons op.

LSA