Het belang van persoonlijk contact bij het verminderen van eenzaamheid

Bij het organiseren van activiteiten om eenzaamheid te verminderen, richten we ons vaak op het mogelijk maken van ontmoeting. Dat is zeker belangrijk, maar het is niet genoeg. Want langdurig eenzame mensen zijn vaak niet het allerbeste in het maken van contacten. En juist contacten die van betekenis zijn voor iemand, kunnen bijdragen aan minder eenzaamheid. Persoonlijk contact ontstaat niet zomaar. Wat kan je doen om echt contact binnen je bewonersinitiatief te stimuleren?

Een neerwaartse spiraal

Hoe komt het dat je eenzaam voelen, ook de eenzaamheid kan versterken? Je eenzaam voelen kan er toe leiden dat iemand niet zo opgewekt is. Daardoor wordt het lastiger om de deur uit te gaan. Zo loopt iemand sociale contacten mis, wat een gevoel van eenzaamheid kan versterken. Soms spelen gedachtes zoals ‘ze missen me toch niet’ of ‘ze vinden het vast leuker zonder mij’ dan op. Ook minder gezond eten, stress en fysieke problemen kunnen uit die gevoelens voortkomen. Als het lukt na een tijdje weer lukt om de deur uit te gaan, missen mensen soms aansluiting bij anderen of zien ze hoe het andere mensen af gaat die wél nieuwe contacten leggen. Dat kan het gevoel eenzaam te zijn vergroten. Zo kom je in een neerwaartse spiraal terecht. Een goed netwerk in de buurt is dan heel belangrijk!

Een potje bingo is niet genoeg

Bij eenzame mensen is het nodig om hun sociale netwerk actief te versterken. Dat kan door hem of haar handvatten aan te reiken om zinvolle contacten op te bouwen. De persoon moet vervolgens zelf iets ondernemen, iets gaan doen. Zoals hierboven geschetst, is dit voor een eenzaam persoon vaak niet gemakkelijk. Hij of zij heeft hier hulp bij nodig. Een potje bingo op de woensdagmiddag is een goed begin, maar nog niet genoeg. Hoewel het een goede ontmoetingsplek kan zijn, is het niet altijd vanzelfsprekend dat mensen daar persoonlijke contacten opdoen. Lukt dat persoonlijk contact niet, dan levert die bingo-middag in het gunstigste geval wat afleiding op. In het meest ongunstige geval juist frustratie omdat het niet lukt om contact te leggen, en iemand zich daardoor meer eenzaam kan voelen. De uitdaging is dus om goed na te denken hoe je tijdens ontmoeting ook echt contact tussen mensen kan stimuleren.

Een vaste avond

Structureel aanbod heeft vaak meer waarde dan een eenmalige bijeenkomst omdat dit de kans vergroot op het ontstaan van persoonlijk contact. Denk aan een buurthuis waar je op een vaste avond in de week kan komen koken en eten. Bij Lokaal O in Baarn merken ze dat de structuur van een vaste dag in de week effect heeft: “Elke maandagochtend organiseren we een taartochtend bij ons in het buurthuis. De groep mensen die hier wekelijks aansluit, wordt steeds groter. Vaste taartliefhebbers weten dat ze elkaar hier treffen, dat versterkt het contact.” Denk ook aan cursussen waarin je nieuwe dingen leert zoals schilderen of fotografie. Als je zo’n werkvorm gebruikt, zorg je ervoor dat mensen een relatie op kunnen bouwen op basis van gedeelde interesses.

Van betekenis zijn

Soms is een extra zetje nodig in het leggen van contact. Bijvoorbeeld dat je als initiatiefnemer iemand bij wijze van spreken aan de hand neemt en hem of haar voorstelt aan anderen. Langzaam maar zeker kun je dan ook anderen leren kennen, vanuit de veiligheid van het contact met de initiatiefnemer. En je ontdekt hoe je een zinvolle bijdrage kunt leveren. Bijvoorbeeld omdat je veel lekkere recepten kent of graag het snijwerk voor je rekening neemt. Of omdat je een lekkerbek bent die heel erg van eten houdt en voor een vrolijke noot zorgt. Zelf van betekenis kunnen zijn voor anderen of je buurt kan ook bijdragen aan het gevoel er bij te horen.  Dit is ook van grote waarde in het verminderen van eenzaamheid. Kijk als initiatiefnemer dan ook hoe mensen een bijdrage aan het initiatief kunnen leveren. Iedereen heeft iets in zijn mars!

Soorten van contact

Als je een ander graag handvatten wilt aanreiken, is het goed om te bedenken dat ieder mens andere behoeften heeft. De een hecht grote waarde aan een praatje, de ander wil liever samen iets doen. Een activiteit die voor de een zinvol is, is voor de ander misschien tijdverspilling. Probeer daarom samen te ontdekken welk soort persoonlijk contact voor iemand van waarde is. Hoe kom je daar achter? Een mooi voorbeeld is de liftkoffie in de wijk Schorsmolen in Breda. Op een vaste tijd zet Liesbeth, voorzitter van de bewonerscommissie, een tafel neer bij de lift. Ze legt er een kleedje op, vult twee thermosflessen met koffie en thee, zet er een schaal met koekjes naast en ze gaat zitten. Soms duurt het weken of zelfs maanden, maar na verloop van tijd knoopt iedereen die langs de tafel loopt weleens een praatje aan. Zo ontstaat onderling contact op een heel vrijblijvende manier.

Extra welkom

Heb je inmiddels contact met iemand gelegd en is iemand ingegaan op je aanbod eens mee te gaan naar een bepaalde ontmoetingsplek, aarzel dan niet om diegene voor langere tijd aan de hand te nemen. Blijf met iemand in gesprek gaan, totdat hij of zij zich echt thuis voelt. Eenzame mensen interpreteren sociale informatie vaak verkeerd. Ze zijn overgevoelig voor sociale informatie. Als zij het idee krijgen dat ze ook maar een beetje niet welkom zijn, dan gaan ze die situatie in het vervolg uit de weg. Bel iemand die een tijdje niet naar een ontmoetingsplaats komt vooral op. Zo geef je iemand nog eens extra het gevoel écht welkom te zijn. Werk met elkaar aan een mooie welkomstcultuur in het initiatief.

Gerelateerd