Bewonersinitiatieven die bij hun gemeente op zoek gaan naar financiële steun voor hun bijdrage aan de lokale energietransitie, krijgen vaak te maken met aanbestedingen. Die zijn gebaseerd op concurrentie, terwijl bewoners vaak liever samenwerken met de gemeente. Kan dit niet anders? In een serie artikelen laten we zien dat er andere routes bestaan naar langetermijnfinanciering door de gemeente.
In dit deel: hoe ga je als gemeente goed voorbereid in gesprek met bewonerscollectieven over de alternatieve routes naar aanbesteding?
We horen het al langer van bewonersinitiatieven, zeker in de energietransitie: in gesprekken met gemeenten komt aanbesteding vaak als eerste en enige optie op tafel. De voorwaarden van zo’n tender passen vaak niet bij de realiteit van bewonersorganisaties.
In samenwerking met Energie Samen en Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) organiseerden wij afgelopen tijd gesprekken en bijeenkomsten over de alternatieve routes die bestaan om langetermijnfinanciering te organiseren.
In dit derde deel geven we tips hoe je als gemeente het gesprek kunt starten met bewonerscollectieven over langdurige financiële samenwerking – zonder gelijk naar aanbesteding te grijpen als middel.
Ga rond de tafel met collega’s, gemeenteraadleden, ook met juristen en advocaten om dit andere verhaal vertellen. Het is werken aan besef dat het gelijkheidsbeginsel niet hetzelfde is al eerlijke concurrentie. Hoe handel je nou vanuit een zorgvuldigheidsbeginsel i.p.v. gelijkheidsbeginsel. Eén van de makkelijkste routes is dat gemeenten ruimte hebben om op beleidsniveau te sturen en subsidies uit te schrijven.
Voor gemeenten spelen vaak een juridisch risico en een politiek risico, als het gaat over lange termijn financiering voor bewonerscollectieven. Juridisch risico gaat vaak om financiële consequenties. Deze zou je kunnen berekenen. Maar het politiek risico is eigenlijk nog veel groter, wat als er een bewonersinitiatief stuk gaat op bureaucratie of niet waarmaakt wat ze beloven? Dit kan lokaal soms grote politieke imagoschade opleveren. Ook kan dit invloed hebben op bijvoorbeeld verkiezingen of op het vertrouwen vanuit de gemeenteraad.
Waar komt die analyse op neer: Feit, wat is de kans dat iemand bezwaar maakt (X Rechter, wat is de kans dat een rechter dat bezwaar gegrond verklaart X Schade, wat is de schade als een rechter het bezwaar gegrond verklaart)?
-> Feit x (Rechter x Schade)
Een goede persoonlijke relatie blijkt de belangrijkste sleutel voor samenwerking is zijn. Als een eerste kennismaking stroef verlopen is probeer het dan een tijdje later nog eens. Bewonerscollectieven, weten ook niet alles, voor hen is het ook een zoektocht naar passende financieringsvormen. Dat traject van samen zoeken, dat gesprek, dat is heel waardevol. Wat kunnen we wél voor elkaar krijgen?
-> Deel 1: alternatieve routes. Welke alternatieve routes zijn er voor aanbesteding?
-> Deel 2: agenderen voor bewonerscollectieven. Wat kan je als bewonerscollectief doen om deze alternatieven voor financiering te agenderen in de gesprekken met je gemeente?
-> Meer tips en handvatten voor inkoop duurzame energie van het expertisecentrum aanbesteden