Het recht op buurtplanning

Het recht op buurtplanning geeft bewoners de mogelijkheid om mee te beslissen over de manier waarop de omgeving wordt ingericht. Dat kan gaan om de inrichting van een specifiek stuk van de wijk, bijvoorbeeld een plein of een wijk. Of om de inrichting van een hele buurt en alle voorzieningen die daarbij horen.

De inrichting van je buurt maakt het verschil

Hoe jouw buurt eruit ziet en ingericht is maakt een verschil. Denk bijvoorbeeld aan het verkeer. Misschien moet alles met de auto goed bereikbaar zijn om economische redenen. Of misschien zijn auto’s juist te gast zodat je je op de fiets en lopend veilig voelt en kinderen rustig kunnen spelen. Het maakt ook verschil of er plekken zijn waar mensen elkaar kunnen ontmoeten zoals in parken. Of er ruimte is om te sporten en of er speeltuinen zijn voor kinderen.

Is de buurt grauw en grijs, of groen en kleurrijk, ziet de wijk er simpelweg mooi uit, zijn er voorzieningen in de buurt die jij nodig hebt, al deze dingen maken een verschil voor de leefbaarheid van de wijk, de sociale cohesie, de gezondheid, veiligheid. Dus helemaal niet gek dat de buurt daar dan ook iets over te zeggen heeft.

Twee types buurtplanning

Het maakt best veel uit of je je bezighoudt met de buurtplanning van een hele buurt, of met alleen een onderdeel van de wijk. Wanneer je aan de slag gaat met een specifieke plek, zoals een park zijn er vaak mensen die zich daar mee verbonden voelen en er is een heel concreet resultaat. Als je je bezig houdt met een hele buurt en hoe alle onderdelen van de ruimtelijke ordening met elkaar in verband staan is dat vaak abstracter.

1. Een specifieke plek

Er is een plek waarvan je vindt dat het verwaarloost wordt. Of er wordt een nieuw project ontwikkeld en je denkt dat er een bepaalde functie, zoals een speeltuin zou moeten komen. De wijk vindt dat de buurt wel wat meer groen kan gebruiken. Allemaal aanleidingen om iets met buurtplanning te willen doen. Geeft een gemeente dan serieus ruimte en ondersteuning aan een groep bewoners om zelf een plan te ontwikkelen en voor te leggen? Op dit moment kan er bijvoorbeeld een gebiedsmanager ‘beschikbaar gesteld’ worden die er voor zorgt dat het proces gestroomlijnd wordt binnen de gemeente. Een gemeente kan hier ook verder in gaan en vastleggen dat bewoners het recht hebben op buurtplanning bij voldoende steun vanuit de buurt.

2. Buurtplan

Voor een wijkvisie kun je veel van dezelfde processen inrichten. Maar zo’n visie neigt meer naar het Engelse ‘Neighbourhood Planning’. Het plan dat een buurt ontwikkelt omvat van alles, van verkeer tot woningverdeling, tot milieu-prioriteiten en toekomstige ontwikkelingen. Zo’n plan vergt behoorlijk wat coördinatie en oog voor samenwerking. Als je het organiseert langs de Engelse richtlijnen zorg je dat er ruimte voor invulling is in het bestemmingsplan, bepaal je waar nodig minimale kaders waaraan het buurtplan moet voldoen en toets je vervolgens alleen of het plan voldoet aan de wettelijke kaders. Het is dan aan de buurt om te bepalen of er genoeg draagvlak voor het plan is. Ook hier kun je je tussenvormen voorstellen, bijvoorbeeld een gebiedsmanager die de nodige expertise toegankelijk maakt voor het ontwikkelen van plannen en probeert de processen glad te strijken.

Beleid en regelgeving

Met de nieuwe Omgevingswet zijn veel gemeenten aan het zoeken naar wat dit betekent voor de rol van bewoners. De Omgevingswet geeft in aan dat in sommige gevallen, namelijk bij grote projecten, burgerparticipatie verplicht is. In andere gevallen, zoals bij een omgevingsvisie, wordt dit alleen maar sterk aangeraden. Wat deze burgerparticipatie in de praktijk betekent moet vaak nog ingevuld worden. Dat neemt niet weg dat het gemeenten nadrukkelijk de ruimte geeft om bewoners met buurtplannen ruim baan te geven.

Gerelateerd