ThuisWageningen is medeverantwoordelijkheid voor het welzijnsbeleid in hun stad

Ze waren een verbindende stadskamer. Nu zijn ze medeverantwoordelijk voor de uitvoering van het welzijnsbeleid van hun stad. Tutku Yuksel vertelt hoe ThuisWageningen meedeed aan de gemeentelijke aanbestedingen in het sociale domein en een van de hoofdaannemers werd. Ze gelooft dat bewonersgroepen, organisaties en instellingen straks niet meer vanuit hiërarchische posities gaan werken, maar vanuit een netwerk.

De gewonnen aanbesteding

De gemeente Wageningen ontwikkelde in 2016 het beleidskader Samen Wageningen. De gemeente wilde het sociaal domein anders inrichten en liet eerst alle inwoners van de stad meedenken over wat ze nodig hadden op het gebied van informele zorg. Daar kwam onder meer naar voren dat er meer gedaan moest worden aan het bestrijden van eenzaamheid en het mogelijk maken van initiatieven.

Vervolgens konden partijen die mee wilden doen met de aanbesteding met elkaar in gesprek gaan om te kijken of ze tot een samenwerking  konden komen. Om zo als groep mee te doen met de aanbestedingen. Veertien partijen. Van bibliotheek tot basisschool. Van welzijnsorganisatie tot vluchtelingenwerk. Én bewonersgroep ThuisWageningen. Allemaal bundelden ze hun krachten. Ze zijn nu samen Welsaam. Zij zijn samen eindverantwoordelijk over (de verdeling van) een miljoenenbudget.

Via co-creatie werken aan welzijn

Tutku en haar collega’s hadden na de gewonnen aanbesteding ineens de verantwoordelijkheid over een gigantisch budget. Wisten ze waar ze aan begonnen? Tutku vertelt: ‘Aan een heel grote taak! Onze gemeente heeft er voor gekozen om door middel van co-creatie aan zorg, welzijn en participatie te gaan werken. Ze hebben daartoe het beleidskader Samen Wageningen ontwikkeld. Dit gaat over gezondheid, werk, jeugd, ouderen, leefbaarheid, vrijwilligerswerk, armoede, mensen met een beperking, vluchtelingen, mantelzorg en vrijetijdsbesteding.’

Gedeelde verantwoordelijkheid voor informele zorg

De gemeente Wageningen stimuleert een betrokken samenleving waarin je jezelf kunt zijn en problemen zoveel mogelijk voorkomt door aandacht te hebben voor elkaar. Volgens Tutku doet de gemeente dat niet alleen omdat ze flink moet bezuinigen, maar ook omdat er hierdoor een gedeelde verantwoordelijkheid ontstaat voor de informele zorg. ‘Wij hebben als bewonersinitiatief goed gekeken waar wij inpassen. We hebben geconcludeerd dat we in drie van de vier categorieën mee willen doen. Dat zijn: informeren/uitwisselen/signaleren, (mee)doen/initiatieven en verbinden/ontmoeten.’

Bezuinigingen

Hoewel de gemeente de keuze voor co-creatie van het welzijnsbeleid niet alleen heeft gemaakt uit oogpunt van bezuinigingen, is er ondertussen wel degelijk sprake van een bezuiniging. Tutku: “Jazeker en best een grote. Bijna alle partijen die in Welsaam zitten, krijgen nu minder geld van de gemeente dan hiervoor. Dat komt omdat de gemeente minder geld heeft gekregen van het rijk voor de uitvoering van sociaal beleid. De uitdaging is om met minder budget meer te doen. Om tot een sterk plan te komen, zijn de afgelopen maanden veel bijeenkomsten en sessies geweest. Het was heel intensief. Maar ik geloof echt dat het kan.”

Slimmer en meer samenwerken

Tutku geeft aan dat ze onder andere bezuinigen door slimmer en meer te gaan samenwerken. ‘Wij gaan onder meer het initiatieffonds beheren. Als wij een aanvraag krijgen waar geld wordt gevraagd voor de huur van een podium, een bus en een geluidsinstallatie, dan denken wij: hé, we hebben zelf een podium en een speakerset, welzijnsorganisatie Solidez heeft een busje: hoppa, dat regelen we alles met gesloten beurzen. Dan scheelt honderden euro’s! Ook gaan alle partijen gebruik maken van elkaars locaties.’

Kleine partijen haakten af

Het viel niet mee om met zo veel partijen te komen tot een samenwerkingsverband. Tutku vond het heftig. ‘Ik ben de afgelopen tijd een stuk meer bezig geweest met dit traject dan met onze Stadskamer THUIS. Omdat het zo heftig en veel was, zijn andere kleine (bewoners)partijen ook afgehaakt. Dat is erg jammer, en ik denk ook dat hier conclusies uit moeten worden getrokken. Ook voor gemeenten die iets soortgelijks willen doen.’

Spanningen en leerpunten

Tutku geeft aan dat er al veel leerpunten zijn met betrekking tot de samenwerking. ‘De wijkpanels zijn bijvoorbeeld te laat betrokken bij de hele aanbesteding. En dat terwijl het tot grote veranderingen leidt voor hen. Tot nu toe verdeelden zij het geld voor bewonersinitiatieven en nu zijn wij daar verantwoordelijk voor namens Welsaam. Zeker omdat het hele traject naar hen toe niet duidelijk gecommuniceerd is, levert dat natuurlijk spanning op.’ Toch ziet Tutku de toekomst zonnig in. ‘Volgens mij hebben we nu heel duidelijk kunnen maken dat we het samen willen gaan doen. Natuurlijk hebben we de expertise nodig van de wijkpanels. Sowieso gaan we zoveel mogelijk samen doen met alle andere partijen in de stad. Wij zijn met veertien hoofdaannemers, er zijn ook nog vele onderaannemers die mee gaan werken aan de uitvoering van informele zorg. En daarbij: iedereen die denkt dat hij of zij ons werk beter kan uitvoeren dan wij, kan ons uitdagen.’

Recht om uit te dagen geldt voor iedereen

Het recht om uit te dagen wordt in Wageningen breed ingezet. ThuisWageningen kan worden uitgedaagd. ‘Ja men kan ons challengen. Het recht om uit te dagen geldt ook voor ons werk, evenals voor die andere partners in Welsaam. Denk jij dat je het beter kunt doen, dan mag je ons uitdagen. Er is ook budget beschikbaar om plannen hiervoor te maken. Het budget voor het recht om uit te dagen zelf – dus voor het overnemen van taken binnen een samenwerkingsverband – is per uitdaging maximaal €50.000 euro per jaar. Alle voorwaarden en regels kun je teruglezen in het uitvoeringskader.”

Professionalisering leidt tot institutionalisering

Voelt ThuisWageningen zich na deze ontwikkelingen nog wel een bewonersinitiatief? Tutku: “Dat is een goede vraag. We zijn daar zelf ook erg mee bezig. Wij geloven erg in sociocratie – een bestuursvorm die uitgaat van gelijkwaardigheid van alle betrokkenen – en daarin past Welsaam natuurlijk erg goed. Ook om mee te doen als bewonersinitiatief. Maar er komen nu wel allerlei vragen en uitdagingen.’ Tutku geeft aan dat ze wel moeten oppassen dat professionalisering niet leidt tot institutionalisering. ‘We horen nu al soms van bewoners dat ze ons niet meer zien als een bewonersinitiatief en dat snappen we ook. We praten hier heel veel over. Gelukkig heeft ThuisWageningen heel veel vrijwilligers, die zwengelen de discussie regelmatig aan. Samen letten we er op dat we een groep blijven die gedragen wordt door de stad.”

Betaalde medewerkers

De volgende logische stap is het werken met betaalde medewerkers. Maar de uitvoering daarvan is niet makkelijk. ‘We moeten ons nu gaan afvragen voor welke taak we wel en voor welke taak we onze medewerkers niet gaan betalen. We moeten dat kunnen verantwoorden. Het laatste wat we willen is onvrede. We doen dit juist omdat we geloven samen beter te kunnen zorgen voor de stad.”

Een duurzamere kanteling

Over de vraag of er straks beter wordt gezorgd door de stad is Tutku duidelijk: ‘volmondig ja: er is nu ruimte voor de stad, voor vernieuwing en voor experimenten. Om het anders te doen dan dat het al heel lang gaat. Dit zal misschien niet heel snel gaan, maar we zitten in een duurzame kanteling naar een fijner Wageningen! We gaan domeinoverschrijdend werken: in onze aanpak zijn geen schotten. Bewonersgroepen, organisaties en instellingen gaan niet meer vanuit hiërarchische posities werken: we zijn een netwerk!”

Gerelateerd