19 tips voor betere participatie door bewoners

Vanaf 1 januari 2024 is de invoering van de omgevingswet een feit.  De wet laat veel ruimte om lokaal ambities en spelregels te formuleren. Zo gaan gemeenten aan de slag om in samenspraak met bewoners deze lokale invulling te bespreken en vast te leggen. Dat is geen gemakkelijke opgave. Daarom delen we 19 voorstellen en veel voorbeelden uit het hele land die helpen om lokaal goede regelingen te maken

Bewoners en gebiedsontwikkeling

De Omgevingswet leest gedeeltelijk als een uitnodiging aan belanghebbenden, waaronder bewoners, om zich te mengen in beslissingen over de publieke ruimte. Die uitnodiging komt op een goed moment: bewoners staan te trappelen om mee te doen in processen rondom gebiedsontwikkeling. Soms door zelf initiatief te nemen, soms door mee te beslissen en soms om het proces op orde te krijgen. Universeel is de zoektocht naar hoe deze participatie vormgegeven kan worden.

Functie van openbare ruimte

Daarnaast zien we – en daar stuurt de Omgevingswet ook op aan – dat er veel breder wordt gekeken naar de functie van de openbare ruimte. Hoe kan de publieke ruimte bijdragen aan gezondheid, cohesie en inclusiviteit? De Omgevingswet probeert de spreekwoordelijke leefwereld en systeemwereld bij elkaar te trekken. Dat maakt de Omgevingswet juist interessant voor bewoners. Zij werken niet binnen een domein, cluster of afdeling. Maar willen prettig wonen, werken, recreëren, etc. Aan deze twee ontwikkelingen handen en voeten geven is ingewikkeld en heeft verder onderzoek nodig.

Zorgen om Omgevingswet

Zorgen zijn er ook. De landelijke wetgeving geeft (erg) veel vrijheid als het gaat over bewaken van kwaliteit, ruimte voor actieve bewoners om zelf initiatief te nemen en de manier waarop participatie wordt ingericht. Onze zoektocht startte met een essay door Frans Soeterbroek die waarschuwt dat mooie beloftes van deze wet ook de invoering een grote teleurstelling kan worden. De lokale politiek moet inzetten op een nieuw speelveld voor bewonersinitiatief om te voorkomen dat deze wet averechts gaat werken. Als inwoners echt centraal worden gezet, kunnen de beloftes van de Omgevingswet wél waargemaakt worden. Het essay over de risico’s en hoe je daarop bijstuurt kun je hier downloaden.

Meer lezen?