Hoe bereid je je voor op de invoering van de Omgevingswet

Over iets meer dan een halfjaar is het dan echt zover, de Omgevingswet wordt ingevoerd. Tot nu toe was het vooral een groot project voor ministeries, provincies en gemeenten. Nu de invoering dan echt dichterbij komt, is het ook voor actieve bewoners goed om in elk geval te snappen wat het precies betekent en welke kansen deze wet biedt. Want die zijn er zeker. Er zijn echter ook risico’s. We vroegen Arjan Nijenhuis van het programma Aan de slag met de Omgevingswet naar zijn tips voor actieve bewoners.

Realiseer je wat het kan betekenen

Op de vraag ‘Wat moeten actieve bewoners doen voordat de Omgevingswet wordt ingevoerd’ vertelt Arjan dat de Omgevingswet meer betrokkenheid van bewoners stimuleert onder het motto: de leefomgeving is van ons allemaal: “De verantwoordelijkheid voor de omgeving ligt dus niet alleen maar bij de overheid. Bij alle besluiten van de overheid over de leefomgeving moeten bewoners, maatschappelijke organisaties en bedrijven aan het begin van de besluitvorming worden betrokken.”

“Het is ook goed om een aantal andere dingen te weten”, vervolgt Arjan. “Zo verdwijnt na 1 januari 2024 de term ‘bestemmingsplan’. Dat wordt een omgevingsplan. Daarin komen de regels voor ruimtelijke ordening en milieu samen. Ook sommige plaatselijke verordening gaan daar dus in op, zoals de woonbotenverordening en de kapverordening. Daarnaast is het handig om te beseffen dat bedrijven, overheden en andere initiatiefnemers met bouwplannen verplicht zijn om de omgeving te vragen naar hun mening over die plannen. Voordat de gemeente straks een besluit neemt om een aanvraag goed te keuren, wordt er altijd gekeken of de participatie van de omgeving heeft plaatsgevonden. Voor bewonersgroepen is het dus slim om te zorgen voor goede antennes in de wijk en in de buurt. Dan ben je op de hoogte van plannen en kan je daarin de stem van de buurt laten horen.”

Bouw aan je netwerk

Ook geeft Arjan aan dat het nog belangrijker wordt voor actieve bewoners om hun eigen netwerk goed op orde te hebben. “Warme contacten in de gemeenteraad zijn belangrijk, maar ook met anderen die zich inzetten voor de leefomgeving, zoals bijvoorbeeld natuur- en milieuclubs en de GGD. Een gezonde en veilige leefomgeving is een van de doelstellingen van de Omgevingswet. Clubs die zich ook daarmee bezighouden zijn goede samenwerkingspartners”. Daarnaast heeft Arjan nog een goede tip voor bewoners om te zorgen dat ze goed betrokken zijn bij de plannen in de gemeente: “Zorg dat de belangen van de bewoners in jullie gemeente geborgd worden in de adviescommissie omgevingskwaliteit. Deze commissie komt in de plaats van de welstandscommissie. Die kent iedereen wel. Vanaf 2024 bestaat die niet meer. De nieuwe adviescommissie wordt breder dan de welstandscommissie die vooral keek naar hoe gebouwen eruitzien. Nu gaat de commissie echt over de omgevingskwaliteit en adviseert het over de impact van een ontwikkeling op natuur en landschap, en op de gezondheid en veiligheid. Bewoners ervaren die kwaliteit elke dag. Een goede manier om dit in gang te zetten is om een bevriende gemeenteraadsfractie hier vragen over te laten stellen. Is die commissie er al en zijn de belangen van bewoners daarin goed vertegenwoordigd?”

Acties voor actieve bewoners

“De rest van dit jaar en het eerste jaar na de invoering gaat er veel spelen in de gemeenten en hebben bewoners de kans om de spelregels die in de gemeente gaan gelden voor projecten in de leefomgeving mee vorm te geven”, legt Arjan uit. “Houd het komende jaar de website van de gemeente daarom goed in de gaten, zodat je weet welke plannen er aan komen. Zorg ook dat je de contacten met de gemeenteraad op orde hebt en weet welke ambtenaar je kunt bevragen over de stand van zaken. En investeer in een slimme samenwerking met partijen die net als jullie proberen de leefomgeving van de wijk of de buurt te verbeteren. Dat zijn dus ook clubs waar je misschien niet in eerste instantie gelijk aan denkt.

Op zoek naar meer informatie?

Meer lezen?