6 dingen die je moet weten over bewonersbedrijven

In steeds meer wijken zijn  bewonersbedrijven actief. Daar zijn we meer dan trots op. We krijgen vaak vragen over deze wijkondernemingen. De meest gestelde vragen beantwoorden we hier.

1. Definitie van een bewonersbedrijf

Een bewonersbedrijf is een onderneming in handen van bewoners. Met een stevig verdienmodel, veelal gebaseerd op verhuur en betaalde opdrachten, verdienen zij hun eigen geld. Hierdoor komen de bedrijven losser te staan van subsidies en hun verstrekkers. De bewoners worden zelfstandiger en bepalen hun eigen koers. Eventuele winst vloeit terug in de wijk bijvoorbeeld door het opknappen van speeltuinen en pleinen of het organiseren van feesten van kinderen uit arme gezinnen in de wijk. Bewonersbedrijven onderscheiden zich van andere bewonersinitiatieven die geld verdienen door het collectieve ondernemerschap. Als groep runnen bewoners hun bedrijf. Zij halen betaalde opdrachten van de gemeente of wooncorporatie binnen, verkopen hun eigen producten en diensten en leveren een belangrijke bijdrage aan de wijkeconomie.

2. Bewonersbedrijf versus sociale onderneming

Wijkondernemingen zijn, zoals de Engelsen ze zo mooi noemen, community-based social enterprises. Sociale ondernemingen met een stevige basis in de wijk dus of zoals wij ze noemen: bewonersbedrijven. Daarmee vormen de wijkondernemingen een subgroep onder sociale ondernemingen. Bij sociale ondernemingen wordt een grens van 50% eigen inkomsten aangehouden. Deze grens hanteren we niet bij bij bewonersbedrijven. Wel is het belangrijk dat ze een deel eigenlijk inkomsten hebben. Denk daarbij aan projectsubsidies, exploitatie van gebouwen, activiteiten, deelnemersbijdragen en bijdragen uit fondsen.

3. Bijdrage aan het creëren van werkgelegenheid in de wijk

Op het verlanglijstje van veel bewonersbedrijven staat het creëren van banen voor buurtbewoners die zich met hart en ziel inzetten voor de buurt maar door omstandigheden maar lastig aan het werk komen op de reguliere arbeidsmarkt. Maar hoe doe je dat? Bewonersbedrijven kijken vaak naar welke maatschappelijke problemen of uitdagingen zij lokaal kunnen ombuigen naar kansen. Ze kijken bijvoorbeeld anders naar vergrijzing en koppelen dat aan de krapte op de arbeidsmarkt. Welke mensen stromen uit? Welke werk doen zij? Kan je dat matchen met de werkzaamheden van het bewonersbedrijf. Zo proberen bewonersbedrijven juist die mensen die buiten de arbeidsmarkt dreigen te vallen of al een afstand tot de arbeidsmarkt hebben te betrekken bij hun werkzaamheden.

4. Bewonersbedrijf versus een sociale coöperatie

Een bewonersbedrijf is niet altijd een sociale coöperatie. Een sociale coöperatie is een organisatie van burgers met lage inkomens gericht op het bevorderen van zelfredzaamheid. Een bewonersbedrijf gaat uit van ondernemerschap en staat in het teken van zélf activiteiten ontplooien. Bewonersbedrijven zijn er in verschillende vormen. Sommigen blijven een stichting, anders richten een wijkBV op en weer een derde bewonersgroep richt een wijncoöperatie op. Het belangrijkste verschil met de sociale coöperatie is de ondernemende component waardoor het doel is winst te maken en die winst weer te investeren in de wijk en haar bewoners.

5. Het belang van een businessmodel

Een businessmodel is de manier waarop een bedrijf geld verdient. Juist voor een bewonersbedrijf is het heel belangrijk om duidelijk in beeld te brengen waarom de onderneming op de beschreven manier levensvatbaar is en financieel gezond is (of kan worden). Maak dus een plan en ga in op het verdienmodel en de begroting en beargumenteer waarom jullie hiervoor kozen. Het helpt andere partijen zoals gemeente en geldverstrekkers te overtuigen mee te werken én je dwingt jezelf om stil te staan bij de basis van je onderneming. Wat is zo uniek aan jouw idee, welke pijn neemt het weg bij je doelgroep en wat is ervoor nodig om er een succes van te maken?  Als je die vragen kunt beantwoorden heb je een belangrijke stap gezet naar een gezond bewonersbedrijf.

6. Verhouding tussen gemeenschapsgeld, private middelen en inkomsten uit producten en diensten bij bewonersbedrijven

Bewonersbedrijven verdienen zoveel mogelijk hun eigen geld en komen daardoor losser te staan van subsidies en hun verstrekkers. Ze streven ernaar om uiteindelijk alle kosten te kunnen dekken met inkomsten uit de verkoop van producten en diensten aan de wijk. Er zijn ook bewonersbedrijven die zich richten op het overnemen van taken van de overheid – door gebruik te maken van het Right to Challenge – of het meedoen aan een aanbesteding voor het sociale wijkteam. Daar is dus wel sprake van een eigen inkomstenstroom, maar een die betaald wordt door een publieke partij: de gemeente. Hier ontstaat een grijs gebied: wel gemeenschapsgeld, maar geen subsidie.

Gerelateerd