Geen wijkaanpak zonder zeggenschap van bewoners

Wijkaanpak of wijkvernieuwing gaat al lang niet meer alleen over het fysieke domein, zoals het oplossen van parkeerproblemen of het renoveren van verouderde woningen. Ook onderwerpen als veiligheid, gezondheid en prettig samenleven krijgen steeds meer aandacht. Daarnaast is de relatie tussen de gemeente en haar inwoners aan het veranderen. Bewonerszeggenschap wordt daarin steeds belangrijker. In de Groningse Oosterparkwijk startte in 2019 daarom de coöperatieve wijkraad. Elf gelote buurtbewoners en zes gemeenteraadsleden kregen daarin zeggenschap over de wijk. Een panel van 400 gelote wijkbewoners ondersteunde de raad. Want als het gaat over de wijk, weet de wijk het beste wat er speelt en wat er nodig is.

Samenwerken tussen gemeente en bewoners

De coöperatieve wijkraad maakte deel uit van een reeks experimenten met lokale wijk- en dorpsdemocratie in Groningen. Het doel van deze experimenten was om erachter te komen hoe de gemeente en wijkbewoners op een nieuwe manier met elkaar kunnen samenwerken. Dat is nodig omdat de samenleving veranderd. Bewoners worden steeds mondiger en zijn ook steeds beter geïnformeerd. Ook ontstaan steeds meer bewonersinitiatieven. Tegelijkertijd kijken mensen minder naar elkaar om.

Beslissen zoals de wijk zou beslissen

Een diverse groep Groningers vanuit de gemeenteraad, college van burgemeester en wethouders, ambtenarij en actieve bewoners dacht na over een reactie op deze ontwikkelingen. Hun antwoord: ga met elkaar in gesprek over onderwerpen die spelen in de wijk en geef bewoners het vertrouwen om zelf een juiste beslissing te nemen. De groep ging op zoek naar antwoorden op vragen als: ‘Hoe krijgen bewoners meer zeggenschap?’, ‘Hoe komen we met meer en andere bewoners in gesprek?’ en ‘Hoe organiseer je dat dan?’.

Wijkstemdag voor wijkinitiatieven

Om de antwoorden op deze vragen te vinden werden verschillende initiatieven ontplooid. Eén daarvan is de wijkstemdag in de Korrewegwijk. Deze dag werd georganiseerd door de wijkraad, wijkcoöperatie GoeieBuurt, bewonersorganisaties en de gemeente. Bewoners konden ideeën indienen voor hun wijk. Op de wijkstemdag mochten alle wijkbewoners stemmen op deze ideeën. De projecten met de meeste stemmen werden in samenwerking met de initiatiefnemers uitgevoerd. Het leverde diverse mooie initiatieven op. Zoals het opknappen van de buurtspeeltuin, een schoonmaakactie in de straat en een festival voor klassieke muziek.

Lokale democratie en de wijkaanpak

Een ander initiatief was het experiment met de coöperatieve wijkraad in de Oosterparkwijk. Via die raad konden bewoners het hele jaar door beslissen over wat er speelt in hun wijk. Zo kregen ze invloed op de wijkaanpak. In Groningen wordt het aanpakken van de sociale en fysieke problemen nadrukkelijk verbonden aan het versterken van de democratie op wijkniveau. ‘Een wijk gaat pas leven als bewoners zich er eigenaar van voelen,’ is de gedachte. ‘Je moet het met elkaar doen, anders lukt het niet. Vanuit sterke gemeenschappen ontstaat een sterke wijk.’ Ook moet de aanpak passen bij het ‘DNA’ van de wijk. Groningen ziet wijkgericht werken dan ook niet zozeer als een dienstverleningsconcept maar veel meer als een zeggenschapsinstrument.

Alle belangen op tafel

Het bleek nog best ingewikkeld om een goede dialoog in de wijk te voeren. Niet alleen tussen de gemeente en bewoners, maar ook tussen bewoners onderling, Er was regelmatig sprake van ‘gedoe’. Maar ook dat hoort erbij. De initiatiefnemers zien het als bewijs van democratische kwaliteit. Het is een teken dat alle, vaak tegengestelde, belangen op tafel liggen.

Met meer en andere bewoners in gesprek

Ook ontdekten de Groningers via de coöperatieve wijkraad hoe je meer mensen mee kan laten doen. En hoe je bewoners betrekt die anders niet gehoord worden. Dat begint natuurlijk bij de loting. Daardoor heeft elke wijkbewoner een kans om mee te doen. Ook zorgde de coöperatieve wijkraad ervoor dat ze zichtbaar en benaderbaar waren in de wijk. En ze was ook digitaal aanwezig met bijvoorbeeld online stemprocessen en op sociale media. Het bereik werd daardoor veel groter.

Experiment ten einde

Ruim 2,5 jaar hebben de 17 leden van de coöperatieve wijkraad samen met het panel van 400 wijkbewoners zeggenschap over de Oosterparkwijk gehad. Het experiment met deze manier van inrichten van een wijkraad is inmiddels afgelopen. De lessen uit het experiment en die van de andere experimenten worden door de gemeente Groningen gebruikt voor de ontwikkeling van een toekomstbestendig model voor wijk- en dorpsdemocratie. De gemeente en de wijken gaan samen in gesprek over de vraag hoe de vertegenwoordiging van bewoners daarin vorm moet krijgen.

Gerelateerd